Prostaatproblemen: wat je moet weten en hoe je ze kunt voorkomen

De prostaat (prostaatklier) wordt het tweede hart van het mannelijk organisme genoemd.En deze humoristische definitie is niet ver bezijden de waarheid.Ondanks zijn kleine formaat vervult de prostaat een zeer belangrijke functie - hij geeft een man de mogelijkheid om zijn afstamming voort te zetten.Problemen met de prostaatklier maken voortplanting en gewoon een normaal seksueel leven onmogelijk.Waarom het belangrijk is om de eerste symptomen van prostaataandoeningen te kennen, naar welke dokter je moet gaan “als er plotseling wat gebeurt” en hoe je de meest voorkomende ziekten kunt voorkomen - over dit alles zullen we vertellen in ons artikel.

Waarvoor dient de prostaatklier?

De prostaatklier is een ongepaard orgaan ter grootte van een walnoot, dat zich bij mannen in het kleine bekken bevindt: de ene kant grenst aan de blaas, de andere - aan het rectum. Het parenchym (weefsel) van de prostaat bestaat uit een groot aantal slijmklieren, waarvan de kanalen uitkomen in de urinebuis, en van bovenaf wordt dit orgaan bedekt door een bindweefselkapsel.

Veel mensen denken dat de prostaatklier betrokken is bij de productie van sperma. Nee, mannelijke geslachtscellen kunnen alleen in de testikels worden gevormd. Maar de prostaat vervult een even belangrijke functie - hij maakt een speciale afscheiding aan die het ejaculaat (sperma dat vrijkomt tijdens de zaadlozing ) vloeibaar maakt. Het is rijk aan voedingsstoffen, vitaminen en zelfs mineralen (bijv. zink).

Hoe gebeurt dit? De zaadcellen die in de testikels worden geproduceerd, reizen via de ejaculatiekanalen naar de zaadblaasjes en vervolgens, samen met hun inhoud, naar de prostaat, waar ze zich vermengen met de afscheiding van het orgaan en in de urinebuis worden uitgescheiden.

Bovendien speelt de prostaat de rol van een klep - tijdens een erectie blokkeert hij de uitgang van de blaas en voorkomt hij dat sperma zich met urine mengt. Als de prostaat wordt verwijderd, treedt retrograde ejaculatie op - het zaadvocht wordt in de tegenovergestelde richting (in de blaas) gegooid.

Waarom kunnen prostaatproblemen optreden?

Urologen onderscheiden drie hoofdproblemen met de prostaatklier:

• ontsteking (prostatitis);
• goedaardige vergroting (hyperplasie/adenoom);
• kwaadaardige tumor (kanker).

Elk van deze aandoeningen heeft zijn eigen oorzaken en uitlokkende factoren. Prostatitis kan bijvoorbeeld infectieus en niet-infectieus zijn. Infectieuze ontsteking van de prostaat wordt vaker veroorzaakt door bacteriën (E. coli, enterokokken, stafylokokken), die er op een ascenderende manier (via de urinebuis) of descenderend (vanuit de blaas) in terechtkomen. Maar de veroorzakers van de ziekte kunnen ook andere micro-organismen zijn - virussen, schimmels, protozoën.

Infectieuze prostatitis is acuut en chronisch, en dragen bij aan de “chronicisatie” van de ziekte bepaalde factoren:

• gelijktijdige ziekten van het urogenitale systeem (pyelonefritis, cystitis);
• foci van chronische infectie, ook op afstand (tandcariës, sinusitis maxillaris, tonsillitis);
• frequente onderkoeling, verblijf in een vochtige omgeving;
• constante fysieke vermoeidheid en onevenwichtige voeding;
• onregelmatig urineren.

Niet-infectieuze prostatitis ontstaat door stagnatie van vocht in de prostaatklier tegen de achtergrond van stoornissen in de veneuze circulatie in het bekken. Dit leidt tot oedeem, onvolledige lediging uit het secreet en dus tot aandoeningen van het orgaan.

Stagnatie in de prostaat wordt meestal geassocieerd met:

• sedentaire, zittende levensstijl (chronische prostatitis - de “beroepsziekte” van taxichauffeurs en vrachtwagenchauffeurs);
• trillingen;
• chronische vergiftiging;
• langdurige onderbrekingen van seksuele activiteit;
• langdurige of onderbroken geslachtsgemeenschap.

Goedaardige prostaathyperplasie (BPH) is een typische leeftijdsgerelateerde ziekte bij mannen. De diagnose wordt gesteld bij 30% van de patiënten ouder dan 50 jaar en 90% ouder dan 85 jaar. Tot op heden is er nog geen eenduidige oorzaak van BPH vastgesteld, hoewel de meeste artsen het erover eens zijn dat de prostaat begint te vergroten als gevolg van hormonale onbalans, die zich onvermijdelijk ontwikkelt tegen de achtergrond van een afnemende reproductieve functie.

Het risico op DPPJ neemt toe als een man:

• overgewicht heeft;
• veel rood vlees en vet voedsel eet (dit verhoogt de kans op “verdien” prostaatadenoom met respectievelijk 38% en 31%);
• veel koffie of cafeïnehoudende dranken drinkt;
• lijdt aan diabetes.

Ook erfelijkheid speelt een rol - als prostaathyperplasie in de eerstelijns familieleden voorkomt, zal het hoogstwaarschijnlijk ook bij de man voorkomen. De ziekte is ook waarschijnlijker als bij familieleden blaaskanker is vastgesteld.

De belangrijkste risicofactoren voor prostaatkanker zijn:

• leeftijd (gemiddeld wordt deze ziekte gediagnosticeerd op 70-jarige leeftijd, en slechts 5% van de mannen was jonger dan 60 jaar op het moment van de diagnose);
• erfelijke aanleg (het hebben van een vader of broer met prostaatkanker verhoogt de kans op het krijgen van de ziekte met 2 tot 3 keer).

Ook obesitas, overmatige consumptie van vet voedsel en roken vergroten de kans op de ziekte.

Eerste tekenen van prostaatproblemen

Een zeer typisch teken dat er iets mis is met de prostaat zijn plasproblemen bij mannen. Als ze vaak beginnen te plassen, 's nachts moeten opstaan om naar het toilet te gaan, klagen over een zwakke urinestraal - is de prostaatklier waarschijnlijk vergroot en is dit de reden voor de problemen met plassen.

Andere symptomen van prostaathyperplasie:

• dringende aandrang om te plassen en urine-incontinentie of juist moeite met het op gang komen ervan - “vertraagde start”;
• de noodzaak om inspanningen te leveren tijdens het urineren, intermitterende afscheiding van urine;
• gevoel van onvolledige lediging van de blaas;
• urineretentie.

Symptomen van prostaatadenoom zijn moeilijk met iets te verwarren en een voorlopige diagnose kan meestal door elke zorgverlener worden gesteld.

De eerste tekenen van acute bacteriële prostatitis zijn meestal:

• toegenomen frequentie van urineren;
• moeizame en pijnlijke urinelozing
• een branderig gevoel in de onderbuik;
• een verhoogde lichaamstemperatuur.

Bij chronische prostatitis zijn de pijn en andere symptomen minder ernstig, maar mannen kunnen klagen over bloed in sperma, pijn in het scrotum en perineum, de eikel en zelfs de binnenkant van de dijen. Daarnaast hebben ze vaak last van druk op het perineum of de anus, pijnlijke ejaculatie, verminderde potentie en een verminderd libido.

Prostaatkanker verloopt heel vaak zonder kenmerkende manifestaties. De ziekte kan vele jaren in het lichaam bestaan en zich helemaal niet openbaren. Urologen zeggen dat mannen veel vaker aan prostaatkanker sterven dan eraan.

De eerste tekenen van een kwaadaardige tumor zijn niet te onderscheiden van de manifestaties van prostaathyperplasie. Patiënten klagen ook over frequent en “nachtelijk”, intermitterend urineren en een zwakke urinestraal. En in gevorderde stadia van de ziekte is er al bloed in de urine of het sperma, zijn er pijnen in de ribben en de wervelkolom, veroorzaakt door uitzaaiingen van de kanker.

Hoe herken je problemen met de prostaat?

Het opsporen van de ziekte van dit orgaan is niet moeilijk: als een van de bovenstaande symptomen van prostaatproblemen optreedt, moet je naar een uroloog. Hij zal een klinisch onderzoek en het nodige onderzoek uitvoeren, waardoor de juiste diagnose kan worden gesteld.

De diagnose van prostaataandoeningen omvat

• palpebraal rectaal onderzoek;
• echografie van de prostaatklier (evenals de blaas met bepaling van het restvolume urine, de nieren en andere organen indien nodig);
• Biochemisch bloedonderzoek met bepaling van het creatinine gehalte;
• bepaling van het niveau van prostaat-specifiek antigeen (PSA) in het bloed;
• algemene urineanalyse;
• onderzoek van urethrale uitstrijkjes en prostaatafscheiding;
• urodynamisch onderzoek (uroflowmetrie);
• prostaatbiopsie;
• MRI van de prostaat en de omliggende weefsels.

Bij het verschijnen van “prostaat”-klachten moet men zich niet bezighouden met zelfdiagnose en veel verschillende analyses uitvoeren. De omvang van het noodzakelijke onderzoek wordt bepaald door een uroloog, rekening houdend met de vermoedelijke diagnose. Een vroege diagnose is erg belangrijk: hoe vroeger de behandeling begint, hoe gunstiger de prognose, en dit geldt voor alle prostaataandoeningen.

Hoe prostatitis en andere prostaataandoeningen behandelen?

Voor acute bacteriële prostatitis zijn breedspectrumantibiotica (bijv. cefalosporinen of fluoroquinolonen) en ontstekingsremmers/pijnstillers meestal voldoende. Soms kan een suprapubische cystostomie nodig zijn om de urine af te voeren.

Bij chronische prostatitis raden artsen aan om factoren te vermijden die een verergering van de ziekte uitlokken (in het bijzonder onderkoeling). Daarnaast kunnen niet-steroïde ontstekingsremmers, alfa-adrenoblokkers (ze verlagen ook de druk, dus ze zijn ideaal voor patiënten met hypertensie en een “problematische” prostaat), 5-alfa-reductaseremmers en prostaatmassage worden gebruikt. Op indicatie kan de uroloog antibacteriële geneesmiddelen voorschrijven.

Bij goedaardige prostaathyperplasie worden alfablokkers en 5-alfa-reductaseremmers, FDE-5-remmers (bijv. sildenafil, tadalafil - ze vergemakkelijken niet alleen het plassen, maar verbeteren ook de erectie) veel gebruikt.

Urologen gebruiken ook fytotherapie. Traditioneel worden pompoenpitolie of voedingssupplementen op basis van serenoa-extract (Serenoa repens) voorgeschreven als onderdeel van een complexe therapie voor BPH. De werkzaamheid ervan blijft echter controversieel omdat deze niet is bewezen in gecontroleerde gerandomiseerde onderzoeken.

Serenoa repens, 60 capsules, Pro Natura

6 €

Kopen

Koudgeperste pompoenpitolie, 200 ml, Solaris

10 €

Kopen

Prostaatkanker is een veel voorkomende vorm van kanker bij mannen, maar de prognose is het gunstigst. In de meeste gevallen sterven mannen met deze tumor aan heel andere oorzaken.

Tactische behandelingsopties voor prostaatkanker

• watchful waiting (meestal bij patiënten ouder dan 70 jaar met asymptomatische kanker en een laag PSA-gehalte);
• actief toezicht (PSA-controle om de 3 maanden, periodieke biopsie van het orgaan);
• radicale verwijdering van de prostaat;
• radicale uitwendige of inwendige bestraling.

Hoe prostaatproblemen voorkomen?

Voor preventie van prostaataandoeningen is het niet nodig om medicijnen of voedingssupplementen te nemen. Het is vrij eenvoudig uit te voeren, plezierig en heilzaam voor het hele lichaam. Om het risico op prostaatproblemen te verminderen, moet je

• regelmatig seks hebben en bescherming niet vergeten als het gaat om losse partners;
• fysiek actief zijn, veel bewegen;
• goed eten - beperk de consumptie van vet voedsel en rood vlees;
• koffie of cafeïnehoudende dranken vervangen door sinaasappel- of grapefruitsap (bij voorkeur vers geperst);
• Stop met roken. Interessant weetje: alcohol in matige hoeveelheden heeft geen invloed op prostaathyperplasie, en in te grote hoeveelheden - vermindert het risico op de ontwikkeling ervan door een daling van het androgeengehalte in het lichaam. Toch is het niet de moeite waard om alcoholische dranken te gebruiken als preventieve maatregel;
• vermijd onderkoeling en beroepsrisico's (zoals trillingen).

Om prostaatkanker tijdig op te sporen, raden artsen aan om eens in de 1-2 jaar een “mannelijk” onderzoek te ondergaan - om het PSA-gehalte in het bloed te bepalen. Bij een matig risico op de ontwikkeling van een kwaadaardige tumor begint de screening op 50-jarige leeftijd en bij een verhoogd risico op 40-45-jarige leeftijd.

Volgens onderzoeksresultaten kan het PSA-gehalte 5-10 jaar voor de eerste klinische symptomen van prostaatkanker stijgen. Deze screeningsmethode is onmisbaar bij mannen uit hoogrisicogroepen (bijv. dragers van genetische mutaties).

Blijf zo lang mogelijk gezond en seksueel actief!